Zagrożenia dzieli się na trzy grupy:

1. biotyczne (żywe elementy środowiska) - szkodliwe owady, grzyby patogeniczne, ssaki roślinożerne;
2. abiotyczne (nieożywione elementy środowiska) – silne wiatry, śnieg, grad, wysokie i niskie temperatury;
3. antropogeniczne (wywołane przez człowieka) – pożary, zanieczyszczenia przemysłowe, zaśmiecanie

Zagrożenia biotyczne

Wśród czynników biotycznych ważnym zagadnieniem jest ochrona lasu przed owadami.
Na terenie Nadleśnictwa Jedwabno starsze drzewostany iglaste narażone są na szkody od szkodników wtórnych (uszkadzających drewno), takich jak przypłaszczek granatek, cetyniec i kornik . Ochrona przed tymi owadami polega głównie na przestrzeganiu zasad higieny lasu, tj. wyznaczaniu, terminowym usuwaniu i wywożeniu z lasu drzew zasiedlonych, utylizacji resztek poeksploatacyjnych (gałęzi, kory), a w wyjątkowych sytuacjach korowaniu zaatakowanych drzew. Znaczącą rolę w walce ze szkodnikami wtórnymi odgrywają pułapki klasyczne, czyli drzewa wykładane w odpowiednim miejscu i czasie, służące do wychwytywania owadów.

Duży wpływ na drzewostany iglaste Nadleśnictwa Jedwabno mają szkodniki pierwotne (liściożerne), takie jak brudnica mniszka, strzygonia choinówka, poproch cetyniak, boreczniki. Ostatni masowy pojaw tych owadów (tzw. gradacja) miała miejsce w latach 1993-1994. W celu zwalczenia szkodników zastosowano oprysk samolotowy na powierzchni ponad 26 tys. ha. Bieżący monitoring i kontrola liczebności tych owadów polega na prowadzeniu szeregu prac prognostycznych, takich m.in. jak jesienne poszukiwania, liczenie motyli brudnicy mniszki, wykładanie pułapek feromonowych.

Liczenie motyli w celu określenia zagrożenia od brudnicy mniszki (fot. Jerzy Borowski)

Drzewostany liściaste (dębowe) zagrożone są ze strony szkodników liściożernych: miernikowców i zwójek. W roku 2013 na terenie Nadleśnictwa Jedwabno przeprowadzono zabieg ratowniczy polegający na samolotowym oprysku biologicznym środkiem owadobójczym na powierzchni 86 ha.

Istotne znaczenie ma ochrona upraw gatunków iglastych (sosna, świerk) przed ryjkowcami, a szczególnie szeliniakiem sosnowcem. W tym celu leśnicy wykładają pułapki mechaniczne w postaci wałków i dołków, które służą do wyłapywania owadów.

Bardzo ważnym sprzymierzeńcem leśników w walce ze szkodliwymi owadami są ptaki. Między innymi dlatego, tak ważne miejsce zajmuje ochrona pożytecznej fauny i tzw. ogniskowo-kompleksowa ochrona lasu. W tym celu, w miejscach najczęściej atakowanych przez owady, leśnicy zakładają remizy, w których stwarzają warunki sprzyjające osiedlaniu się ptaków, płazów i drobnych ssaków. Poza tym w okresie zimy wywieszają karmę dla ptaków (ok 1000 kg rocznie) i dbają o miejsca lęgowe wywieszając dla nich budki.

Znaczny udział drzewostanów sosnowych na gruntach porolnych powoduje duże zagrożenie ze strony grzybów patogenicznych, głównie huby korzeniowej w starszych drzewostanach i w mniejszym stopniu opieńki miodowej w młodnikach i uprawach. W celu ograniczenia rozprzestrzeniania się tych patogenów stosowane są metody biologiczne ( zabezpieczenie pniaków preparatem PG-bioekol- średniorocznie 150-250 ha)) i mechaniczne (usuwanie zasiedlonych drzewek- ok. 30-40 ha)

Nadleśnictwo Jedwabno leżące w samym środku lasów napiwodzko-ramuckich z dużą ilością naturalnych ostoi dla jeleni i łosi (bagna, jeziora, łąki śródleśne, tereny po poligonie) charakteryzuje się dużym nasileniem szkód od zwierzyny leśnej. W celu ochrony upraw i młodników stosujemy metody zabezpieczające, takie jak zakładanie osłonek na pojedyncze drzewka, rysakowanie (nacinanie drzewek) i grodzenie powierzchni. Łącznie każdego roku zabezpieczamy 200-250 ha lasu. Zimą podczas wykonywania pielęgnacji młodników i drzewostanów pozostawia się zwierzynie wycięte drzewa, co znacznie ogranicza spałowanie młodników. Każdej zimy wykładamy dla zwierzyny kilkadziesiąt tysięcy drzewek.

Mechaniczne zabezpieczanie przed zwierzyną poprzez zakładanie osłonek na drzewka (fot. Jerzy Borowski)

Znaczącym problemem na terenie Nadleśnictwa Jedwabno są szkody od bobrów, które zalewają i wycinają znaczną powierzchnię drzewostanów.

Zagrożenia abiotyczne

Duży wpływ na stan drzewostanów mają ekstremalne warunki pogodowe. Szczególnie silne wiatry i intensywne opady śniegu połączone z okiścią powodują znaczące straty w lesie w postaci wywrotów i złomów. W ostatnich latach najwięcej szkód spowodowanych warunkami klimatycznymi odnotowano w 2011 roku, w którym powstało ok. 35 tys. m3 surowca.

Zagrożenia antropogeniczne

Lasy Nadleśnictwa Jedwabno zaliczono do II kategorii zagrożenia pożarowego. W celu jak najszybszego wykrycia pożaru, na terenie nadleśnictwa funkcjonuje system obserwacyjno-alarmowy, na który składają się:

1. sieć stałej obserwacji naziemnej– dwie wieże obserwacyjne (w l-ctwie Jedwabno i Złota Góra)
2. patrole przeciwpożarowe organizowane przez straż leśną
3. punkt alarmowo-dyspozycyjny w biurze nadleśnictwa
4. patrolowanie lotnicze
5. sieć łączności alarmowo-dyspozycyjnej

Wieża obserwacyjna w leśnictwie Złota Góra (fot. Jerzy Borowski)

Zestaw środków technicznych, niezbędnych w zabezpieczeniu przeciwpożarowym tworzą: drogi pożarowe, bazy sprzętu p.poż.i punkty czerpania wody (naturalne i sztuczne). Wzmożony ruch turystyczny w sezonie wakacyjnym znacznie zwiększa zagrożenie pożarowe.

Poza walorami turystycznymi (lasy,jeziora), tereny Nadleśnictwa Jedwabno charakteryzują się bogactwem runa leśnego (grzyby, jagody). Sprzyja to dużej penetracji ludności w okresie wiosny, lata oraz jesieni i naraża lasy na nagminne zaśmiecanie i zanieczyszczanie. 

W celu zminimalizowania powyższych zagrożeń, Nadleśnictwo Jedwabno prowadzi szeroką działalność propagandowo- edukacyjną.